تغذیه در سال دوم تولد
-
- تفاوت اصلی تغذیه قبل از یکسالگی با بعد از آن در چیست؟
-
در این سن الگوی تغذیه تغییر می کند، بدین صورت که تغذیه اصلی که تا کنون شیر بوده است جای خود را به سایر مواد غذایی داده و شیرمادر از این به بعد، پس از تغذیه با مواد غذایی داده می شود. در سال دوم محدودیت های غذایی که تاکنون وجود داشت، برداشته می شود ولی بهتر است در هر هفته شیرخوار با یک ماده غذایی جدید آشنا شود تا چنانچه به ماده خاصی حساسیت داشت مشخص گردد.
2.چرا باید در سال دوم تولد شیر را بعد از غذا داد؟
زیرا از این زمان نیاز بدن بتدریج به مواد غذایی بیشتر می شود و بایستی ذائقه شیرخوار را در طی یکماه بتدریج به غذاهای مختلف آشنا نمود، لذا شیرمادر را از این سن بایستی متعاقب خوردن مواد غذایی استفاده نماید. بعضی از کودکان در این سن شدیداً به شیر وابسته می باشند و از آنجا که مقدار کالری آن برای این سن کم است کودک کمتر رشد می کند. (البته باید در نظر داشت که شیرمادر حتماً تا پایان دو سالگی به ترتیبی که گفته شد ادامه یابد). در این زمان سعی شود شبها بین وعده های شیر فاصله بیشتری باشد و در هنگام شب دندان های شیرخوار با دادن مقداری آب و یا با یک پارچه خیس تمیز گردد.( به مبحث دندان و دندانپزشکی مراجعه شود)
3. اهمیت تغذیه در سال دوم تولد درچیست؟
علاوه بر رفع نیاز متابولیکی و رشد کودک که در سال دوم تولد بیشتر به غذا متکی است در سال دوم کودک یاد می گیرد که از تنوع غذایی که در سفره خانواده است بهره برده و با طعم غذاهایی که بطور معمول در هر خانواده ای استفاده می شود آشنا شود.
4. آیا در این سن باید به کودک اجازه داد تا خودش غذا بخورد؟
آری، به محض اینکه فهمیدیم که کودک توانایی لازم را برای تغذیه خودش دارد باید به او اجازه بدهیم تا در امر غذا خوردن خود شرکت نماید. معمولا کودک در حدود شش ماهگی می تواند شیشه شیر را در دست بگیرد در 2 تا 3 ماه بعد می تواند تکه نان را در دست گرفته و در بین 10 تا 12 ماهگی می تواند قاشق را گرفته و مستقیم به دهان ببرد. مادران معمولاً از این کار ممانعت می کنند زیرا سبب کثیف کاری می شود ولی باید دانست که این یکی از جنبه های مهارتی مهم کودک است و حتی باید تشویق هم بشود. در پایان دو سالگی کودک بطور کامل مسئول غذا خوردن خودش می باشد. اما از آنجا که احتمال پریدن مواد غذایی تا پایان چهار سالگی وجود دارد به کودکان با سن کمتر از این نباید غذاهایی داد که به اصطلاح خطر پریدن به گلو را دارند (دانه انگور، فندق، تکه های پنیر و گوشت). مگر اینکه توسط یک فرد بزرگتر نظارت شود.
5. آیا لازم است برنامه خاصی برای تغذیه کودکمان داشته باشیم؟
بلی، والدین باید یک برنامه غذایی بر اساس آنچه که از غذای خانواده می باشد تهیه نمایند. در غذای روزانه باید از هر گروه مواد غذایی (حبوبات، میوه ها، سبزیجات، گوشت و لبنیات) بصورت متعادلی وجود داشته باشد تا به قدر کافی از کلیه نیاز های غذایی بهرمند باشد. در ضمن نحوه دریافت این مواد نیز در کودک بسیار مهم و تعیین کننده می باشد. اگرچه نباید زیاد سخت گرفت ولی وجود تنوع غذایی در برنامه غذایی کودک الزامی است.
6. در چه سنی عادات غذایی کودکان پایه ریزی می شود؟
عادات غذایی در بین یک تا دو سالگی ایجاد می گردد.
7. چه مشکلاتی ممکن است در سال دوم در تغذیه کودک ایجاد شود؟
مشکلات غذایی معمولا بدنبال اصرار والدین بر روی خوردن کودکان ایجاد و متعاقب آن در صورتی که کودک نتواند به این اصرار پاسخ دهد موجب نگرانی هم در والدین و هم درکودک می شود. عکس العمل منفی کودک معمولا در نتیجه اصرار ناروا در زمان صرف غذا می باشد. در این زمان اصلاح ارتباط بین والدین و کودک می تواند کمک کننده باشد. سایر عللی که ممکن است دخالت داشته باشند عبارتند از:
-
- نبودن زمان کافی برای تغذیه، مثلا: صبح قبل از رفتن به مهد کودک یا مدرسه یا بدلیل دیر بیدار شدن ( در کودکانی که شبها دیر می خوابند)
-
-
- غذا چندان خوب تهیه نشده باشد.
-
- نبودن مکان مناسب برای صرف غذا ( میز یا صندلی مناسب) و…
- اشتهای کودک نیز باید در نظر گرفته شود، اگر تمایل وی به غذا کمتر از حد متوسط است نباید وی را مجبور و اصرار بیش از حد خوردن نمود.
باید دانست که عادات تغذیه ای بتدریج برای کودک ایجاد می شود و نباید خیلی سفت وسخت و رسمی با موضوع برخورد نماییم. میان وعده در بین هر غذا در طی سال دوم زندگی و تا چندین سال بعد از آن بصورت آب پرتقال و یا سایر میوه ها به همراه چند تکه نان سوخاری نیز کمک کننده است.
8. در مورد نخوردن غذای سفره بعد سن یک سالگی چه باید کرد؟
بعضی از شیرخواران علیرغم اینکه در قبل از یک سالگی غذا می خوردند ولی با آزاد شدن مواد غذایی و آشنا شدن با غذا های مختلف از خوردن غذا امتناع می کنند. اگر کودک شما شیر هم نمی خورد این بی اشتهایی به همه چیز به حساب می آید و باید در صورت تداوم از نظر مشکلات سیستم های مختلف بدن بخصوص عفونت ها و در راس همه آنها عفونت ادراری را بررسی نمود. اگر شیر خوب می خورد ولی غذا خوب نمی خورد گاهی بدلیل ترجیح دادن شیر به غذاست که همانگونه که گفته شد همه بار در طی روز باید ابتدا غذا و سپس شیر بخود تا ذائقه شیرخوار بتدريج عوض شود. گاهی هم ممکن است چنانچه غذاهای خوش طعم خورده باشد تغییر ذائقه سبب نخوردن غذاهای معمولی می شود.
9. آیا بعد از یک سالگی علاوه بر شیرمادر شیر پاستوریزه هم می توان داد؟
بلی، همانگونه که می دانید بعد از یک سال همه مواد غذایی را با فاصله یک هفته به یک هفته می توان به شیرخوارداد مگر اینکه به آن حساسیت داشته باشد. لذا شیر پاستوریزه را هم باید داد . البته چند نکته در مورد آن باید رعایت شود: اولااینکه شیر پاستوریزه را در روز های اول باید در حد چند دقیقه جوشاند و آن را شیرین کرد و سپس استفاده نمود و دوم اینکه باید آن را با لیوان و فنجان تجویز نمود تا در آینده هم ادامه بدهد. در مجموع میزان شیر مورد نیاز بین 250 تا 500 سی سی در شبانه روز باشد. چنانچه از این مقدار بیشتر بخورد ممکن است دچار بی اشتها به غذا و یا یبوست شود.
10. میزان مصرف تخم مرغ بعد از سن یک سالگی، تا چه حد مجاز است؟
اگر چه در این مورد نظرات مختلف است ولی بطور کلی در حد یک عد در روز (زرده و سفیده) بلامانع می باشد. بعضی هم پیشنهاد میکنند که در هر هفته جمعاً حدود پنج عدد کافی است.
11. در مورد مکمل های غذایی مانند غذاهای آماده تا چه زمان نباید استفاده نمود؟
اگر چه بر روی برچسب این غذا ها ومیوه های آماده حتی در مواردی نوشته که از 4 ماهگی قابل استفاده می باشند ولی به چند دلیل نباید حتی زودتر از 8 ماهگی و آن هم در شرایط اضطرار از آنها بهره برد.
اول: اینکه اگر چه گفته می شود که از مواد افزودنی، طعم دهنده، رنگ دهنده و نگه دارنده استفاده نشده، ممکن است مقداری استفاده شده باشد.
دوم: بدليل اينكه اغلب اين غذا ها خوش طعم مي باشد، ممكن است سبب تغيير ذائقه كودك شود. حتي اين مسئله براي غذاهاي مجاز خودمان نيز صدق مي كند. غذا هايي مانند سيب زميني سرخ كرده و و يا تنقلات سبب تغيير ذائقه در کودک شده و منجر به نخوردن غذا های معمولی می شود.
12. سن مناسب جدا کردن اطاق شیرخوار چه سنی است؟
امروزه بر خلاف سال های گذشته، بر جدا کردن خیلی زود اتاق شیرخوار اصراری نیست. اما عده ای توصیه می کنند تا از هم بستر بودن نوزاد و مادر بجز در روزهای اول تولد اجتناب شود. ابتدا در ماههای اول بستر یا تخت شیرخوار در کنار تخت والدین باشد، اما با افزایش سن تخت به سمت درب خروجی اتاق دور گردد ( چسبیده به تخت یا بستر والدین نباشد).